vrijdag, maart 24, 2006

Opvoeding 2: kijk uit wat je zegt: je kind gelooft het

We kennen ze allemaal: die situaties waarin je met je handen in je haar staat en lelijke dingen tegen je kind zegt. Zo'n uitroep komt voort uit je eigen onmacht, maar ondertussen heb je wel iets over je kind gezegd: Jij denkt alleen aan jezelf! of: Bah, wat ben jij onaardig, of zelfs: Lelijkerd! Vul zelf maar in; wat zeg jij tegen je kind?

Waar je op zo'n moment, midden in al je frustratie, niet bij stil staat, is dat een kind dit allemaal gelooft en voor waar aanneemt. Je ouders zijn je goden: je bent van hen afhankelijk, zij zijn degenen die 'het allemaal weten' en die jou leren hoe je het moet doen en hoe alles in zijn werk gaat. Een kind heeft van nature een rotsvast vertrouwen in z'n ouders. Hij kan ook niet anders, want zonder ouders is hij nergens.

Deze opmerkingen vestigen in de loop van de tijd een diep geworteld zelfbeeld bij je kind en het lastige ervan is: het is onbewust. Een kind hoort zijn 'goden' zeggen dat hij een egoist is, dus is het waar. En het kan heel lang duren voor je later van zo'n zelfbeeld af komt, als je het je al bewust wordt.

Ik heb mezelf aangeleerd om tegen mijn kinderen niet te spreken in de 'jij bent'-vorm maar in de 'ik ervaar'-vorm. "Ik vind dit vervelend en ik zou het fijner vinden als..." is heel wat anders dan "jij bent vervelend". En "He, ik ben er ook nog, voor mij moet het ook leuk zijn" is heel wat anders dan "egoist!".

De moeilijkheid zit 'm in het feit dat we op zo'n moment waarschijnlijk alleen maar onze eigen ouders nadoen. We weten zelf niet beter en zeggen alleen maar na wat ons toegevoegd is toen we klein waren. En dat zijn we ons vaak niet bewust.

Hoe zit het daarmee? Wat is er tegen jou gezegd toen je klein was? En ben je het daar eigenlijk mee eens? Klopt dat met wie jij werkelijk bent of wilt zijn? Loop je de hele tijd van alles voor je kind te doen, zelfs te sloven, omdat je bang bent dat je anders een egoist bent? Dan deed je moeder dat waarschijnlijk ook en noemde jou een egoist als je daar geen oog voor had en jij 'alleen aan jezelf dacht'. En dat geef je nu door aan je eigen kind, die dat dan later ook weer gaat doen.

Het is wel de moeite waard om eens te kijken naar wat jou toegevoegd is en te beslissen wat daarvan wel en wat daarvan niet bij jou past. Dan kun je namelijk kiezen hoe je wilt zijn en hoef je niet bang te zijn een egoist genoemd te worden als je eens voor jezelf kiest en zegt: "nee, hier heb ik nu geen zin in, ga maar iets doen wat je zonder mij kunt doen." Dan hoef je je kind ook geen egoist meer te noemen omdat jij geen nee kunt zeggen. Daarmee bespaar je je kind een hoop ellende, want alle 'oude rommel' die je in jezelf opruimt, bespaar je je kinderen.

6 opmerkingen:

Anoniem zei

Ik vind de stukjes die je schrijft geweldig,simpel en duidelijk. Alleen vind ik het niet allen van toepassing voor de opvoeding van kinderen. Zelf probeer ik er zoveel mogelijk op te letten dat ik tegen iedereen zeg "ik vind jou ...." en dat zegt iets over mij en eigenlijk niks over die ander. Het is dan mijn gevoel waar ik iets over vertel.
Ik ben nu al nieuwsgierig naar je volgende stukje, en ik vind ook dat je hier een boekje over moet schrijven omdat jij simpel en duidelijk de dingen kunt verwoorden.
Miek

leonne zei

Dank voor je woorden en leuk dat je schrijft dat het niet alleen van toepassing is op opvoeding! Samen met Andre, mijn man, hebben we de rode draden uit al mijn stukjes gehaald en hij heeft toen de woorden 'ouders' en 'kinderen' vervangen door 'overheid' en 'burger' en vervolgens door 'manager' en 'werknemer'. Blijkt verbluffend mooi toe te passen. Hij is daar nu een stuk over aan het schrijven. Zodra het klaar is zal ik daar melding van maken. Wat betreft een boekje: dat zou ik graag willen! De stukjes liggen nu bij uitgeverij Christofoor, maar het is waarschijnlijk te weinig voor een boekje. Dus... er nog meer schrijven! Ik hoop op ideeen/ onderwerpen te komen door de reacties (en misschien vragen) die hier op het weblog gegeven worden.

Pantheon Books zei

Hi leonne meiresonne

I don't read Netherland,sorry, my impresion for You
- YOU ARE NICE LADI!

http://karaduza.blogspot.com/
karaduza@yahoo.com

Anoniem zei

Lieve Leonne,
als ik jouw schrijfsels lees, bekruipt me meteen een akelig gevoel: o jee, dat doe ik inderdaad, o god wat doe ik mijn kinderen allemaal aan? Daar kan ik erg op 'aanhaken'. En daar nu even over doordenkend, besef ik dat de onbewuste boodschap die ik altijd gekregen heb, waarschijnlijk te maken heeft met het altijd goed moeten doen,geen fouten mogen maken. De kritische houding van mijn moeder ten opzichte van zichzelf heeft zijn uitwerking op mij niet gemist. En die geef ik helaas ook weer door, zij het in mindere mate. Heel bewust probeer ik stelselmatig niet tegen mijn zoon te zeggen 'dat heb je goed getekend' maar 'leuk was dat he, lekker tekenen'. Omdat het om de ervaring gaat en niet om het resultaat. Maar o,o, wat is het moederschap toch confronterend...
Liefs,Claar

leonne zei

Ja, het is confronterend... als je er voor openstaat. Ikzelf heb er versteld van gestaan toen ik ontdekte hoeveel onbewuste do's&dont's ik had. Ik leek wel een dominee! Ik ontdekte ze door de kinderen, maar het punt is: je doet dit ook bij jezelf. Je moeder zegt het niet meer (dagelijks) tegen je: die heb je geinternaliseerd en nu zeg je het tegen jezelf. Dus ja, confronterend, maar ook een enorme kans om wat oude ballast af te schudden en meer thuis te komen in jezelf.

Anoniem zei

Hartelijk dank voor je leuke en informatieve stukjes. Je doet me er een groot plezier mee, want je weet het moederschap was niet aan mij besteed. Gelukkig zijn onze kinderen gelukkige en redelijk evenwichtige mensen geworden. Ik heb niet het idee dat ik daar veel aan heb bijgedragen. Wat ik persoonlijk als geweldig heb ervaren is de emotionele band met mijn kinderen. Om in te zien, en dat sluit denk ik wel aan bij je tweede stukje, is kinderen te leren dat hun gevoelens echt zijn en dat ze er mogen zijn. Het voorbeeld van de egoïst. Een kind voelt op dat moment geen egoïsme. Als je hem egoist noemt dan label je zijn gevoelens dus anders dan wat hij voelt en dan krijg je dat hij zijn eigen gevoelens niet meer vertrouwt. Je zou zijn gevoel kunnen bevestigen nl dat hij iets voor zichzelf wenst en dan kun je hem ook nog leren om daar iets aan toe te voegen, nl ook kijken naar de wensen van de ander. Ik heb het gekke idee dat je daarmee zijn, wat ik dan maar noem, authenticiteit bevordert. Hij gaat lekker uit van zichzelf, wat van nature bij het kind hoort ( en laat zich niet van de wijs brengen wat een ander vindt hoe het hoort) en hij gaat rekening houden met de ander. Dit soort emotionele uitwisseling met mijn kinderen vond ik fantastisch, zeker als het lukte. Ik heb geen idee hoe het vroeger bij ons thuis was. Misschien heb je gelijk en heb ik dit van thuis meegekregen. Wie weet?